EPDK’nın 2024 Dijital Olgunluk Endeksi’nde Türkiye’nin en dijital dağıtım şirketi olarak tescillenen Dicle Elektrik, kaçak elektrikle mücadelede teknoloji odaklı hamleleriyle dikkat çekiyor. Uydu analizi, dron destekli saha taramaları, yapay zeka ve uzaktan sayaç yönetimiyle bölgesel kaçak kullanım oranını yüzde 76 seviyelerinden yüzde 37’ye kadar düşürmeyi başaran şirket, bugüne kadar Türkiye ekonomisine 521 milyar TL’lik katkı sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde faaliyet gösterdiği 6 ilde 2,5 milyon aboneye ve toplam 6,5 milyon nüfusa hizmet sağlayan Dicle Elektrik, teknolojik inovasyonları doğrudan operasyonlarına entegre ediyor. Hizmet bölgelerinde uydu, dron, yapay zeka gibi teknolojinin tüm imkanlarını kullanarak kaçak elektrikle mücadele eden şirket, önlediği kaçak elektrik kullanımıyla ülke ekonomisine 521 milyar TL’lik katkı sağladı. Akıllı ölçüm yatırımlarına da hız vererek, Türkiye’deki toplam OSOS (Otomatik Sayaç Okuma Sistemi) abonelerinin yaklaşık yarısı olan 1,3 milyon aboneyi bu sisteme dahil etti. Ayrıca yapay zeka destekli saha taramalarıyla da 6 bini aşkın kaçak trafo ortaya çıkarıldı.
“BÖLGENİN GERÇEKLERİNİ VERİYLE YÖNETİYORUZ”
Enerji dağıtım sektörünün büyük zorluklarından biri olan kaçak elektrik tüketimiyle mücadelenin hizmet bölgelerinde aralıksız olarak sürdüğünü belirten Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas şunları söyledi:
“Bölgenin gerçeklerini veriler doğrultusunda analiz ederken son teknolojiyi ve yapay zekayı yoğun bir şekilde kullanıyoruz. Bu sayede özellikle tarımsal sulamada yoğun olan kaçak kullanımları etkin biçimde tespit edebiliyoruz. Bu kapsamda uydu görüntülerini ve hiperspektral analizleri kullanan yapay zeka algoritmaları geliştirdik. Bu algoritmalar, 9,5 milyon dekarlık bir alanda, çiftçilerin ‘kuru tarım’ beyanlarını uydu verileriyle karşılaştırıyor. Beyan dışında sulu tarım yapılan alanlarını da belirleyerek kaçak elektrik kullanılan noktaları hassasiyetle tespit ediyor.
Aynı zamanda 15 lisanslı dron pilotumuzun yürüttüğü çalışmalar da yapay zeka destekli analizlerle iletim hatlarındaki çatlak ve arızaları otomatik saptayıp bakım ekiplerini doğrudan sorunlu alana yönlendiriyor. Bu bütünleşik model sayesinde tespit ve müdahale döngümüz kısalıyor, operasyonel süreçlerde çok önemli zaman tasarrufu sağlıyoruz.”
Hizmet bölgesi genelinde kaçak kullanım oranlarına da değinen Yaşar Arvas, “Özelleşmenin gerçekleştiği 2013 yılında bölgemizde yüzde 76 seviyesinde olan kayıp-kaçak oranını 2024 sonu itibarıyla yüzde 37’ye indirdik. Şehir merkezlerinde ise ortalama yüzde 15 seviyelerini görebiliyoruz. Bu etkin mücadelemiz sonucu bugüne kadar yaptığımız çalışmalarla Türkiye ekonomisine 521 milyar TL’lik bir katma değer sağladık.” dedi.
ELEKTRİK DAĞITIM SEKTÖRÜNDE İLK VE EN ETKİLİ AR-GE MERKEZİ
Dicle Elektrik’in Türkiye’de Ar-Ge Merkezi kuran ilk dağıtım şirketi olarak sahaya doğrudan temas eden çözümler ürettiğini de belirten Yaşar Arvas, “Merkezimizde bugüne kadar 79 proje tamamlandı. Bunun yanı sıra 25 tescilli buluş ve 25 akademik yayın ortaya çıktı. 15 üniversite ve 50’yi aşkın firmayla kurduğumuz iş birlikleri, laboratuvardan çıkan fikirleri hızla deneme ve üretim aşamasına taşımamızı sağlıyor. Son olarak Ar-Ge Merkezi bünyesinde geliştirilen Datalink projesi sayesinde, GSM kapsamasının sınırlı olduğu bölgelerde de şebeke izleme ve sayaç okuma gibi işlemleri uzaktan yapabiliyoruz. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) destekli, tamamen yerli ve milli kaynakların kullanıldığı bu çözümümüz, sinyalin olmadığı kör noktalardan bile veri toplamayı mümkün hale getiriyor. Sistem, radyo frekansıyla çalışan modemlerin sinyal alınamayan noktalardaki sayaçların yanına konumlandırılması ve veri toplayıcılarla desteklenmesiyle çalışıyor” diye konuştu.
HER 100 KM’DE YÜZDE 30 ORANINDA KARBON AYAK İZİNİ SİLİYOR
Dicle Elektrik Ar-Ge Merkezi’nin öne çıkan projeleri arasında, “Makaralı Aydınlatma Direği” de bulunuyor. 2021 yılında başlayan proje ile iş kazalarının önlenmesi, bakım süreçlerinin hızlanması ve çalışanların iş yükünün hafifletilmesinin hedeflenirken çevresel sürdürülebilirliğe de katkı sağlanıyor. Projenin yaygınlaşmasıyla, elektrik sektöründe sıkça kullanılan sepetli kamyonetlerin kullanımının azalacağı, böylece her 100 kilometrede yaklaşık yüzde 30 oranında karbon ayak izinin silinebileceği öngörülüyor.
Dicle Elektrik’in bir diğer örnek Ar-Ge projesi olan “Köstebek” ise 2020 yılında hayata geçirildi. Yeraltı kablo şebekelerinde gözle tespit edilemeyen kaçakları belirlemeyi hedefleyen ‘Köstebek’ ile akıllı sayaçlardan elde edilen ölçüm verileri kullanılarak kaçak bölgesi sistematik bir şekilde tespit ediliyor.
İSTİHDAM VE YATIRIM BİRLİKTE BÜYÜYOR
Hizmete başladığı günden bu yana akıllı şebeke dönüşümünden kırsal alan yatırımlarına, yenileme ve aydınlatma projelerine uzanan geniş bir yelpazede yıllık ortalama yatırım tutarını yaklaşık 10 kat artıran Dicle Elektrik’te, bütçenin en büyük payını yüzde 25 ile akıllı şebeke projeleri oluşturuyor. 8 bini aşkın çalışanıyla bölgenin en büyük istihdam sağlayıcıları arasında yer alan şirket, mevcut yatırımlarına ek olarak önümüzdeki beş yılda 60 milyar TL’yi aşkın yeni yatırım planlıyor. Böylece toplam yatırım tutarının 120 milyar TL’yi aşması öngörülüyor.
