Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesinde faaliyet gösteren Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), enerji sektörü ve sanayide stratejik öneme sahip nadir toprak elementlerinin (NTE) üretimi, saflaştırılması ve uç ürünlere dönüştürülmesi yönündeki çalışmalarını hızlandırdı.
NATEN Başkanı Belma Soydaş Sözer, enstitünün yürüttüğü çalışmalar kapsamında, Eskişehir Beylikova’daki sahadan elde edilen kaynakların uç ürüne kadar işlenmesi ve aynı zamanda “ikincil kaynaklar” olarak adlandırılan atıklardan nadir toprak elementleri ve diğer kritik minerallerin geri kazanılması üzerinde yoğunlaştıklarını belirtti.
TÜRKİYE’NİN İLK NTE LABORATUVARI DEVREDE
2018 yılında kurulan ve 2020’den bu yana TENMAK bünyesinde faaliyetlerini sürdüren NATEN, Türkiye’nin nadir toprak elementleri ve diğer kritik mineraller üzerine çalışan ilk enstitüsü konumunda bulunuyor.
Enstitü bünyesinde kurulan Türkiye’nin ilk NTE Cevher Zenginleştirme ve Saflaştırma Laboratuvarı da faaliyete geçti. Laboratuvarda, yerli cevherlerden nadir toprak elementlerinin elde edilmesi, saflaştırılması ve ticari değere dönüştürülmesine yönelik Ar-Ge ve teknoloji geliştirme projeleri yürütülüyor.
Bu kapsamda, nadir toprak elementlerinin kullanıldığı sektörlerin ihtiyaç duyduğu yüksek katma değerli ürünlerin yerli imkanlarla geliştirilmesi hedefleniyor.
YERLİ KALICI MIKNATIS ÜRETİM SİSTEMİ KURULUYOR
TENMAK NATEN, özellikle enerji ve savunma sanayinin ihtiyaç duyduğu nadir toprak elementi içeren manyetik malzemeler üzerine de yoğunlaştı.
Enstitü bünyesinde kurulan Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretim ve Ar-Ge Sistemi ile külçe, şerit ve toz mıknatıs üretimi yapılacak. Ayrıca kalıp tasarımı, kalıplama ve sinterleme çalışmaları yürütülürken, manyetik alan uygulamaları ve mıknatıs analiz süreçleri de geliştirilecek.
Devreye alma aşamasındaki sistemin, Türkiye’nin stratejik malzeme üretiminde dışa bağımlılığını azaltması ve yerli teknoloji ekosistemine önemli katkı sunması bekleniyor.
ATIKLARDAN KRİTİK ELEMENT ÜRETİMİ MÜMKÜN HALE GELİYOR
NATEN Başkanı Belma Soydaş Sözer, enstitünün hem birincil cevherlerden hem de atıklardan nadir toprak elementlerinin elde edilmesine yönelik çalışmalar yürüttüğünü ifade etti.
Sözer, “Eskişehir Beylikova’da bulunan sahamızdan elde edilen kaynağımızı uç ürüne kadar üretmek, diğer yandan da ‘ikincil kaynaklar’ olarak ifade ettiğimiz atıklardan nadir toprak elementleri ve diğer kritik madenlerin elde edilmesi üzerine çalışmalar yürütüyoruz.” dedi.
Sözer, atıkların geri dönüşümüyle nadir toprak elementlerinin geri kazanılmasının mümkün olduğunu belirterek, “Bu çalışmalar sayesinde hem çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlıyoruz hem de ülkemizin kritik madenlerde dışa bağımlılığını azaltıyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
MİLLİ TEKNOLOJİLERLE İLERİ MALZEME ÜRETİMİ HEDEFLENİYOR
NATEN’in yalnızca nadir toprak elementlerinin üretimiyle sınırlı kalmayarak, bu elementlerin ileri teknolojik malzemelere dönüştürülmesi üzerine de yoğunlaştığını vurgulayan Sözer, “Enstitümüz, hem NTE üretimi hem de bu elementleri içeren yüksek teknolojili malzemelerin geliştirilmesi konusunda teknoloji üretmeyi hedefliyor” ifadesini kullandı.
