Sektörümüz özellikle son 1,5 yıldır, şirket birleşmeleri ve satın almalarıyla gündemde. Şimdi gelin, sektörümüzde özellikle son dönemde yaşanan belli başlı satın alma ve birleşmelere bir göz atalım.
2000-2010
2000’de Petrol Ofisi özelleştirildi. İş Doğan Yatırım Holding aldı. 2005’te İş Bankası hisselerini alan Doğan Holding yüzde 87 paya sahip oldu. 2006’da yüzde 34 hisse alarak Petrol Ofisi’ne ortak olan OMV, 2010 yılında Doğan Holding’in de hisselerini alarak yüzde 95 paya sahip oldu. Ancak şirket 2016 yılında bu kez satış kararı aldı ve 2017’de OMV tüm hisselerini Vitol’e sattı.
2010 öncesi gerçekleşen önemli el değiştirmelerden bir tanesi de Lukoil ile Akpet (Aytemiz) arasında oldu. 2008 yılında Lukoil Akpet’in yüzde 100 hissesini satın aldı. 2010 yılı ise Demirören’in M Oil’in yüzde 70 hissesini alarak petrol sektörüne giriş yaptığı yıl oldu.
2015
Son 10 yıla baktığımızda ise 2015 yılında İpragaz’ın Petgaz’ı aldığını, Doğan Hoding’in Aytemiz’e yüzde 50 oranında ortak olduğunu, Demirören Holding’in Total Türkiye’nin tamamını satın aldığını, Aksel Yatırım Holding’in, Staroil’i aldığını görüyoruz.
2016
2016 yılında yabancı sermayeli BB Energy’nin Citypet’in yüzde 51’ini aldığını, aynı yıl özelleştirmesi yapılan TP Petrol Dağıtım’ın ise Zülfikarlar Holding tarafından devralındığını görüyoruz.
2017
2017 yılına geldiğimizde Demirören, M Oil’in kalan yüzde 30 hissesini Süleyman Bölünmez’den alarak şirketin tek hissedarı konumuna geldi. Ancak yılın en büyük satış işlemi daha önce de belirttiğimiz gibi, Petrol Ofisi’nin Vitol tarafından satın alınmasıydı.
2018 ve 2019 yılları birleşme ve satın alma işlemleri açısından sönük geçerken, bu dönemdeki tek işlem 2018 yılında İpragaz’ın Bütangaz’ı almasıydı.
2020
2020 yılı ise Türkiye’nin en büyük gruplarından OYAK’ın tam 18 yıl sonra akaryakıt piyasasına geri döndüğü yıl oldu. 2000 yılından önce Elf markasıyla faaliyet gösteren ancak Elf’in Total’le birleşmesinin ardından sektörden çıkan OYAK, 2020 yılında önce Güzel Enerji’yi yani Total ve M Oil’i hemen ardından Milangaz’ı satın aldı. Aynı yıl Petgaz da BDY Grup tarafından satın alındı.
2023
2021 ve 2022 yılları yine satın alma ve birleşmelerin ara verildiği bir dönemdi. Ancak suskun geçen iki yılın ardından, 2023 yılında bombalar peş peşe patladı. Önce Nisan ayında Aytemiz Akaryakıt’ın tamamının Tataristan şirketi Tatneft’e satıldığı açıklandı. Kasım ayında Alpet’in Zeren Group tarafından satın alındığı duyuruldu. Yine Kasım ayında yapılan bir başka açıklamayla da BP Türkiye’nin Petrol Ofisi tarafından satın alındığı duyuruldu. Alpet’in devri tamamlanmış durumda ancak Petrol Ofisi’nin BP’yi satın alma işleminde süreç halen devam ediyor.
Bu yıl da yine geçtiğimiz haftalarda 2016 yılından bu yana Zülfikarlar Holding bünyesinde faaliyet gösteren TP Petrol Dağıtım A.Ş.’nin Zeren Group bünyesindeki Alpet tarafından satın alınacağı duyuruldu. Bu işlem de şu anda Rekabet Kurumu onayında.
PwC Türkiye’nin “Enerji Sektöründeki Birleşme ve Satın Almalar Raporu 2023” adlı çalışmasında, sektörün özellikle son 10 yılda artan işletme maliyetleri ile finansman maliyetlerine dikkat çekilirken, sıkışan ve daralan marjlarla mücadele etmeye çalışan sektör oyuncularının içinde bulunduğu zor durumun, daha güçlü şirketleri alıcı olarak çekmeye başladığı vurgulanıyor.
Nedeni her ne olursa olsun, geldiğimiz noktada özellikle son 1,5 yılda yaşanan gelişmeler, bize sektörde kartların adeta yeniden dağıtılacağını söylüyor.
Petrol Ofisi-BP ve Zeren Group-TP Petrol satın almalarının, başarıyla tamamlanması durumunda, istasyon ve bayi sayıları, pazar payları gibi rakamsal verilerde meydana gelecek önemli değişimlerin yanı sıra, bu birleşmelerin sektördeki bayi rekabetini de önemli derecede etkileyeceği çok açık. İstasyon demografisinde büyük değişimler yaşanacaktır. “İntifa yılı” olarak adlandırılan 2025 yılı öncesinde bu gelişmelerin yaşanıyor olması, konunun önemini daha da arttırıyor. Gelişmeleri yakından takip etmeye ve değerlendirmeye devam edeceğiz.
